
تاریخچه انبارداری و مفهوم انبارداری ما را به سمت ایجاد انبارهای ذخیرهسازی مواد غذایی سوق میدهد که موجب در دسترس بودن مواد غذایی در شرایط اضطراری، قحطی، خشکسالی و غیره میشود. همانطور که کاوشگران اروپایی شروع به کشف مسیرهای تجاری در سراسر جهان کردند، اهمیت انبارها برای ذخیرهسازی محصولات و کالاهایی که از مکانهای دور آورده میشدند، افزایش یافت. ازآنجاییکه بیشتر تجارت بین کشورها توسط کشتی انجام میشد، بندرها بهعنوان محل اصلی انبارها شناخته شدند.
با توسعه تمدن، انبارهای محلی نیز معرفی شدند. در طی قرونوسطی، بهبود دانش بشر باعث انبارداری برای مدیریت ذخیرهسازی کالاهای حمل شده شد. اولین انبار بزرگ تجاری شناختهشده، در ونیز که مرکز مسیرهای عمده تجاری بود ساخته شد. در اواخر سال 1800 میلادی در ایالاتمتحده، حملونقل بین شهرهای بندری و شهرهای داخلی بهطور مؤثر از طریق راهآهن انجام میشد که در آن ابتدا واگنهای باری بهعنوان انبارهای چرخدار، بهویژه در فصل برداشت غلات، مورداستفاده قرار میگرفتند. کمبود در واگنهای باری، شرکتهای راهآهن را مجبور به تقسیم عملکردهای حملونقل و انبارداری کرد. در این دوره زمانی به دلیل انحصار انبارداری و حمل بار توسط شرکتهای راهآهن، آنها به شرکتهای بزرگ، خدمات رایگان انبارداری در کنار استفاده از راهآهن ارائه میدادند و امکانات انبارداری بهعنوان یک سرویس اضافی برای حملونقل ارائه میشد.
با پایان جنگ جهانی اول، از کامیونهای دستی برای جابجایی مواد در انبارها استفاده میشد و ارتفاع کالاهای انباشته در محدوده 8 تا 12 فوت طراحی میشدند. در طول جنگ جهانی دوم، لیفتراک و پالتهای چوبی معرفی شدند و ارتفاع کالاهای انباشته به 30 فوت افزایش یافت (تقریباً 300 درصد افزایش به دلیل تولید انبوه کامیون لیفتراک).
سیستمهای انبارداری در طول تاریخ رشد مستمری داشتهاند، آنها از انبارهای محلی در دوران قرونوسطی به سمت امکانات چند میلیون دلاری پیش رفتهاند. در دهه 1960 و 1970 در ایالاتمتحده انبارداری خودکار به معنی ذخیرهسازی خودکار/سیستمهای بازیابی (AS/RS) بود. عامل اصلی ایجاد این تحول دو برابر شدن ارزش موجودیهای کسبوکار بین سالهای 1962 و 1972 بود که این مقدار بین سالهای 1972 و 1982 به سه برابر رسید. پس از اواخر دهه 1980 سیستمهای AS/RS منسوخ شدند و تأکید بیشتری بر کاهش موجودی، تولید در دستههای کوچک و تحویل بهموقع (تحویل مستقیم محصول از کارخانه به خردهفروشی و بدون استفاده از انبار) بود.
انبارهای سنتی بهطور مداوم از دهه آخر قرن 20 با معرفی تکنیکهای تحویل بهموقع و تلاش برای کاهش موجودی در جریان ساخت، در حال کاهش است؛ اما در برخی موارد مانند برونسپاری خارج از کشور، فاصله بین تولیدکننده و خردهفروش در بسیاری از موارد بهطور قابلتوجهی افزایش مییابد و نیاز است که حداقل یک انبار در هر منطقه یا هر کشور برای طیف مشخصی از محصولات در هر زنجیره تأمین ایجاد شود.
تحولات اخیر درزمینه بازاریابی منجر به توسعه سبک طراحی انبار شده است، به این صورت که از همان انبار هم برای انبارداری و هم بهعنوان فروشگاه خردهفروشی استفاده میشود. این نوع انبارها به قفسههای صنعتی بلند و سنگینی مجهز هستند که وسایل آماده برای فروش در قسمتهای پایین قفسهها و کالاهای بستهبندی شده معمولاً در قسمتهای بالایی آن قرار میگیرند.
سیر تحول انبار و انبارداری در ایران:
تا قبل از شهریور ماه سال 1340، صدها بنگاه و موسسه و هزاران افراد عامل در نقاط مختلف تهران و شهرستانها و نقاط مرزی و بندرها با دایر کردن محوطههای محصور مسقف و یا روباز به نام بنگاه، گاراژ، انبار کالا، تیمچه، قیصریه، بارانداز، سرای تجاری و نظایر آن به شغل انبارداری اشتغال داشتند. حملونقل داخلی انبار بیشتر بر روی دوش انسان و حیوان انجام میگرفت و چرخ های دستی و گاری جزو ابزار پیشرفته آنها تلقی میشد. تا اینکه در ششم شهریور ماه سال 1340 طی تصویبنامه هیئتوزیران شرایط تأسیس انبارهای عمومی از تصویب گذشت و اولین شرکت سهامی انبارهای عمومی ایران در 12 دی ماه همان سال تأسیس و به ثبت رسید. از چند دهه اخیر با گسترش مبادی ورودی و خروجی کشور، شرکتهای متعدد بازرگانی، تولیدی و صنعتی هر یک فضاهایی را برای نگهداری مواد اولیه، کالاهای ساختهشده و یا خریداریشده اختصاص دادهاند.
همپا با شکلگیری صنعت انبارداری در ایران و نیاز به تجهیزات انبار، شرکت دژپاد در سال 1332 شکل گرفت و در مقام پاسخگویی به نیازهای صنعت نوپای انبارداری در کشور برآمد. امروزه دژپاد به عنوان بنیانگذار صنعت قفسه انبار در ایران شناخته میشود و با بیش از شصت سال سابقه درخشان در حوزه طراحی، تولید و نصب قفسهبندی موردنیاز انبارها و سایر بخشهای نیازمند به سیستمهای نگهداری کالا و مواد در جهت ارائه خدمات لجستیک درون بنگاهی و ارائه راهحلهای جامع در طیفی وسیع از یک دستگاه قفسه ساده مشبک تا بزرگترین و پیچیدهترین انبارهای تماماتوماتیک را برحسب نیاز بر عهده دارد.